Wilczy szaniec

Niewątpliwie najbardziej znanym i najczęściej odwiedzanym obiektem historycznym na Mazurach jest miejsce, w którym podejmawane były najważniesze decyzje II wojny światowej - kwatera Hitlera czyli „Wilczy Szaniec” w Gierłoży. Jest to jeden z ośmiu obiektów w Europie, nie licząc Berlina i Obersalzbergu, gdzie stacjonowała niemiecka kwatera główna, (niem. Führerhauptquartier, FHQ);

    W Winnicy na Ukrainie pod nazwą „Wehrwolf”.
    W zachodnich Niemczech niedaleko Münsterifel pod nazwą „Adlerhorst” – „Orle Gniazdo”.
    W Górach Schwarzwaldu pod nazwą „Tannenberg”.
    koło Ziegenbergu pod nazwą „Felsennest” – „Skalne Gniazdo”.
    W Austri działała w Monichkirchen.
    W Belgii, w wiosce Bruly de Peche, pod nazwą „Wolfschlucht I” – „Wilczy Jar I”.
    We Francji, koło Soisson, pod nazwą „Wolfschlucht II” – „Wilczy Jar II”.

Obiekt rozciągał się na powierzchni ponad 250 ha. Otoczony był zasiekami i polem minowym. Wokół, rozstawione co kilkaset metrów, znajdowały się, kilkunastometrowej wysokości, drewniane wieże obserwacyjne, a na terenie suchym betonowe stanowiska ckm.

Grubość ścian i stropów, po kolejnych rozbudowach, przekraczała niemieckie i światowe standardy. Ściany - 4 m, stropy 8 m.

Etatowa obsada „Wilczego Szańca” liczyła do 2200 osób: oprócz oficerów sztabowych, łączników, i innych wojskowych także fryzjerów, kucharzy, lekarzy, stenografów, sekretarki itp.

Hitler przebywał w szańcu od czerwca 1941 do listopada 1944 roku.

Z Hitlerem stale przebywali Martin Bormann (szef kancelarii NSDAP i sekretarz Hitlera), Wilhelm Keitel, Alfred Jodl, dowódcy rodzajów sił zbrojnych, stenografowie, przyboczni lekarze Hitlera, adiutanci i inni związani z obsługą sztabu głównego. Codzienne życie w kwaterze to ciągłe narady. Przeważnie ok. godziny 12.00 odbywała się narada główna z omówieniem sytuacji na frontach, około godziny 18.00 odbywało się omówienie wydarzeń dziennych i ostatnie spotkanie o godz. 0.00

„Wilczy Szaniec” odwiedzali przedstawiciele państw współpracujących z hitlerowskimi Niemcami (Bułgarii, Finlandii, Francji – premier rządu Vichy, Japonii, Rumunii, Słowacji, Włoch – kilkakrotnie Benito Mussolini). Do kwatery przybywali także podwładni Hitlera z terenów krajów okupowanych i Niemiec, w tym Hans Frank i Erich Koch.

Obszerne informacje o kwaterze Hitlera na Mazurach podaje, m.in. Wikipedia.